Ψάρεμα με... μπιτόνι

Καλό είναι να θυμόμαστε πού και πού τεχνικές ψαρέματος που έχουν περάσει στο περιθώριο. Με αυτές οι πατεράδες και οι παππούδες μας έπιαναν ψάρια. Οσοι είχαν την τύχη να μεγαλώσουν σε οικογένεια με ψαράδες τις γνωρίζουν και τις χρησιμοποιούν ακόμα. Οι υπόλοιποι δεν τις έμαθαν ποτέ, ούτε έχουν ακούσει γι΄ αυτές. Το αν εξακολουθούν ακόμη αυτές οι τεχνικές να είναι αποδοτικές το γνωρίζουν όσοι τις εφαρμόζουν. Αποδοτικές τεχνικές γιατί επινοήθηκαν από ψαράδες που δοκίμασαν, πειραματίστηκαν και κατέληξαν σε συμπεράσματα. Είναι προσαρμοσμένες στα δικά μας δεδομένα και στην πορεία των χρόνων έχει αποδειχτεί ότι αποδίδουν.

Ψάρεμα με μπιτόνι. 
Σε κάθε περιοχή μπορεί να έχει διαφορετική ονομασία αλλά το σίγουρο είναι ότι η συγκεκριμένη τεχνική εφαρμόζεται σε όλη την Ελλάδα.

Απλή τεχνική που δεν χρειάζεται εξειδικευμένο εξοπλισμό ούτε πανάκριβα μοτέρ και καλάμια. Γίνεται από τη βάρκα.

Τη χρησιμοποιούν ακόμα οι επαγγελματίες ψαράδες και αυτό αποδεικνύει την αποτελεσματικότητά της. Χρειάζονται πολλές γραμμές κειμένου για να την περιγράψουμε ενώ στην ουσία δεν είναι τόσο δύσκολη.

Δυο πετονιές και δυο αγκίστρια είναι αρκετά για να ψαρέψουμε με αυτό τον τρόπο. Είναι ψάρεμα που μπορούν όλοι όσοι έχουν βάρκα να το κάνουν.

Αναλυτικά τι χρειαζόμαστε για να φτιάξουμε μια αρματωσιά

• Ενα μπιτόνι ή καλαδούρι λίγο μεγάλο για να μη βουλιάζει εύκολα στο νερό. Σαν μέγεθος ένα μπιτόνι 15 λίτρων είναι καλό.
• Ενα βαρίδι που μπορεί να είναι από μολύβι ή ακόμα και πέτρα περίπου 3 κιλά.
• Μια πετονιά 100-150 μέτρα διαμέτρου 1-1.2 mm.
• Ενα αόρατο κομμάτι πετονιά που θα χρησιμοποιήσουμε για παράμαλλο μήκους 12-15 μέτρα διαμέτρου 0.70 mm.
• Ενα μεγάλο δυνατό στριφτάρι 150-200 λιβρών.
• Δυο αγκίστρια. Ένα σε μέγεθος 5/0 και το άλλο σε μέγεθος 7 ή 8/0.

Περνάμε το στριφτάρι μέσα στη χοντρή πετονιά που θα χρησιμοποιήσουμε για μάνα και το αφήνουμε.Δένουμε την πετονιά με σταθερό γερό κόμπο πάνω στο βαρίδι. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο δέσιμο της πετονιάς με το βαρίδι γιατί αν λυθεί ή κόψει ο κόμπος υπάρχει περίπτωση να χάσουμε το ψάρι.

Από το σημείο που έχουμε δέσει την πετονιά με το βαρίδι μετράμε 2 οργιές (περίπου 3.60 με 4 μέτρα) πάνω στην πετονιά.

Το στριφτάρι που ήδη έχουμε περάσει στην πετονιά και κινείται ελεύθερα το μεταφέρουμε πάνω από το σημείο που έχουμε μετρήσει.

Στο σημείο που έχουμε μετρήσει φτιάχνουμε πάνω στην πετονιά ένα στοπ με πετονιά ώστε να μην μπορεί το στριφτάρι να περάσει προς τα κάτω.

Δηλαδή το στριφτάρι που κινείται ελεύθερα πάνω στην πετονιά να σταματάει 2 οργιές πριν από τον κόμπο πετονιάς βαριδιού.

Στο παράμαλλο κάνουμε διπλαρη και δένουμε τα δυο αγκίστρια στο διπλαρωμένο κομμάτι. Το ένα σταθερό και το άλλο συρόμενο.

Την άλλη άκρη του παράμαλλου τη δένουμε στο στριφτάρι που κινείται ελεύθερα στην πετονιά που έχουμε δέσει με το βαρίδι.

Μεταφερόμαστε με το σκάφος στον τόπο που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ψάρια ή τα έχουμε εντοπίσει με το βυθόμετρο-ανιχνευτή ψαριών. Μόλις φτάσουμε αρχίζουμε να κατεβάζουμε το βαρίδι με την πετονιά έως ότου ακουμπήσει στον βυθό.

Το παράμαλλο μαζί με το στριφτάρι το κρατάμε στο σκάφος. Κατεβάζουμε μόνο την πετονιά με το βαρίδι.

Αφού ακουμπήσουμε το βαρίδι στον βυθό τεντώνουμε λίγο την πετονιά και δένουμε το μπιτόνι.

Το στριφτάρι είναι μέσα από τον κόμπο. Δηλαδή μπορεί να κινηθεί ελεύθερα από τον κόμπο που έχουμε κάνει στο μπιτόνι έως το στοπ που έχουμε δέσει 2 οργιές πάνω από το βαρίδι.

Πιάνουμε την άκρη του παράμαλλου με το διπλαρωμένο κομμάτι και τα αγκίστρια και δολώνουμε.

Για δόλωμα μπορούμε να βάλουμε ζωντανό καλαμάρι σουπιά ή μικρό θράψαλο. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και νωπά τα ίδια δολώματα. Από τα δυο αγκίστρια που έχουμε δέσει στην αρματωσιά μας, το ένα καρφώνεται στην ουρά του δολώματος και το άλλο κοντά στο κεφάλι ή τα πλοκάμια.

Το κεφάλι του δολώματος πρέπει να κοιτάει στην αντίθετη φορά από το παράμαλλο.

Τεντώνουμε το παράμαλλο και το αφήνουμε στη θάλασσα όταν το δολώσουμε στα αγκίστρια μας.

Τεντωμένο το παράμαλλο και δεμένο στο στριφτάρι όταν θα το αφήσουμε θα αρχίσει να κατεβαίνει προς τα κάτω κινούμενο οριζόντια πάνω στην πετονιά που έχουμε κατεβάσει στον βυθό με το βαρίδι.Αν είναι ζωντανό το δόλωμα και δεν κατεβαίνει με ικανοποιητική ταχύτητα προς τα κάτω το δόλωμα μπορούμε να δέσουμε ένα μικρό βαρίδι στο παράμαλλο κοντά στο στριφτάρι που θα βοηθήσει ώστε το δόλωμα να κινείται γρηγορότερα προς τα κάτω.

Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ψαρέψουμε από τα 10 έως τα 150 μέτρα βάθος.

Μπορούμε να φτιάξουμε περισσότερες από μια αρματωσιές και να ψαρέψουμε στο ίδιο ή σε άλλο σημείο.

Η χρήση ζωντανού δολώματος αυξάνει τις πιθανότητες για να έχουμε επιτυχή έκβαση στο ψάρεμα.

Δεν είναι όμως εφικτό κάθε φορά και κάθε εποχή του χρόνου να βρούμε ζωντανά καλαμάρια θράψαλα ή σουπιές.

Τα νωπά κάνουν δουλειά αλλά θα πρέπει να έχουμε και να είναι καλοσυντηρημένα και σε καλή κατάσταση για να αποτελέσουν δέλεαρ για τα ψάρια. Μπορούμε να αγοράσουμε ή να πιάσουμε καλαμάρια, σουπιές ή θράψαλα να τα συντηρήσουμε σωστά ώστε να έχουμε δολώματα για όλο τον χρόνο.

Για να συντηρηθούν σωστά τα δολώματα μπορούμε να τα βάλουμε μέσα σε τάπερ με νερό της θάλασσας και μετά να τα βάλουμε στην κατάψυξη.

Ενας άλλος εύκολος τρόπος είναι καθένα ξεχωριστά να το βάλουμε μέσα στις ειδικές σακουλές για τρόφιμα που κλείνουν αεροστεγώς και κατόπιν να τα βάλουμε στην κατάψυξη.Η κατάσταση του νωπού δολώματος συντελεί ουσιαστικά στην επιτυχία.

Ακόμη και αν αγοράζουμε νωπά δολώματα για να τα ψαρέψουμε την ίδια ή την επόμενη ημέρα θα πρέπει να τα εξετάζουμε ώστε να είναι σε καλή κατάσταση. Τα μάτια τους θα πρέπει να είναι όσο πιο καθαρά γίνεται. Το σώμα καλοδιατηρημένο χωρίς να λείπουν κομμάτια.

Αν είναι χτυπημένα ή σκισμένα στο σώμα να μην έχει καταστραφεί η μεμβράνη στην επιφάνεια του σώματος.

Ολα αυτά θα πρέπει να τα προσέχουμε. Οπως και το πώς θα τα φυλάξουμε ή θα τα μεταφέρουμε μέσα στο σκάφος για να μην υπάρξουν αλλοιώσεις.

Για το ψάρεμα με μπιτόνι πρέπει να γνωρίζουμε μερικά μυστικά

Αν έχουμε σημείο που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ψάρια καλό θα είναι να μην κατεβάζουμε την αρματωσιά μας στα δύσκολα σημεία του βυθού που υπάρχει περίπτωση να πιαστεί ψάρι που θα τρυπώσει ή θα πλεχτεί σε πέτρες με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να το ανεβάσουμε.

Αν κατεβάσουμε την αρματωσιά μας κοντά στα σημεία που υπάρχουν ψάρια αλλά διαλέξουμε πιο καθαρά κομμάτια του βυθού δεν θα έχουμε πλεξίματα και τα ψάρια θα χτυπήσουν στο δόλωμά μας. Αν δεν γνωρίζουμε σημεία με ψάρια αλλά τα ψάχνουμε με το βυθομετρο-ανιχνευτή ψαριών μπορούμε να κατεβάσουμε δόλωμα αν τα εντοπίσουμε αλλά θα είμαστε προσεχτικοί χωρίς να κάνουμε πολύ θόρυβο και όσο γίνεται πιο γρήγορα.

Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ψαρέψουμε όλες τις εποχές του χρόνου και καθ΄ όλη τη διάρκεια τις ημέρας αλλά και τη νύχτα.

Το παράμαλλο το τεντώνουμε αφού πρώτα έχουμε επιλέξει τη σωστή κατεύθυνση των ρευμάτων ώστε να κατεβαίνει προς τα κάτω τεντωμένο.

Το δόλωμα κατεβαίνοντας ψαρεύει σε όλη τη διαδρομή που κάνει μέχρι να φτάσει το στριφτάρι να τερματίσει στο στοπ που έχουμε δέσει στη μάνα. Το μπιτόνι που θα χρησιμοποιήσετε για να δέσετε την πετονιά θα πρέπει να είναι γερό ώστε να μην υπάρξει περίπτωση το ψάρι με το τράβηγμα να καταφέρει να κόψει το σημείο που είναι δεμένη η πετονιά. Αν συμβεί αυτό θα χάσετε όλη την αρματωσιά. Η τεχνική αυτή προσφέρεται για να πιάσετε ψάρια που αποτελούν μόνιμους κατοίκους του βυθού. Στείρες, βλάχους, ροφούς, σφυρίδες. Είναι κατάλληλη και αποδοτική στο ψάρεμα της συναγρίδας κυρίως με ζωντανό δόλωμα. Μπορείτε να κατεβάσετε δόλωμα στα σημεία που είναι περάσματα για φαγκριά, μαγιάτικα, τόνοι, κυνηγοί κτλ.

Δεν πρέπει να απομακρύνεστε πολύ από το μπιτόνι για να μπορείτε όταν το δείτε να αναπηδά ή να τρέχει πάνω στο νερό να πάτε το δυνατόν συντομότερα κοντά.

Για να μαζέψετε την αρματωσιά να φοράτε πάντα γάντια. Όταν έχετε ψάρι στα αγκίστρια σας τη μηχανή του σκάφους να την έχετε αναμμένη γιατί μπορεί να χρειαστεί να κάνετε κίνηση για να μαζέψετε το ψάρι.

Αν το ψάρι κάνει δυνατά κεφάλια μη ρισκάρετε να το ζορίσετε στο μάζεμα κοντράροντάς το με τα χέρια. Μπορείτε να δίνετε ελεγχόμενα λίγη πετονιά και όταν το ψάρι δεν τραβάει να μαζεύεται. Αν το ψάρι δεν έχει πιαστεί καλά στα αγκίστρια ή είναι από τα ψάρια που έχουν μαλακά χείλια αν τα ζορίσετε θα ξεκαρφωθεί. Αποφεύγετε τις πολλές πετρώδεις περιοχές ή να κατεβάζετε την αρματωσιά σας κοντά σε αυτές για να μην έχετε πλεξίματα.

Τα μαύρα ψάρια (ροφοί, σφυρίδες, στείρες κτλ.) μόλις καρφωθούν στα αγκίστρια κινούνται για να μπουν στην τρύπα τους ή να κρυφτούν στα βράχια. Σε αυτή την περίπτωση το σίγουρο είναι ότι αρματωσιά σας θα σκαλώσει στον βυθό.

Για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα αυτό θα πρέπει να επιμείνετε αλλάζοντας κατεύθυνση με το σκάφος για να βρείτε το σημείο που η πετονιά σας θα ξεσκαλώσει από το βυθό.

Αν είναι ψάρι που έχει τρυπώσει τότε αν επιμένει και δεν βγαίνει μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο του ασανσέρ για να πάρετε το ψάρι. Θα λύσετε την πετονιά που έχετε δέσει στο μπιτόνι και θα περάσετε την πετονιά μέσα από το χερούλι του μπιτονιού Το μπιτόνι όπως αναφέραμε και νωρίτερα μπορεί να είναι και σημαδούρα.

Στην πλευρά που έχετε περάσει μέσα από το μπιτόνι θα δέσετε ένα βάρος. Πρέπει να είναι μερικά κιλά. Μόλις το ψάρι κάνει να βγει από την τρύπα το βάρος θα αρχίσει να τραβάει το ψάρι προς τα πάνω.

Το ψάρι θα ανεβαίνει, το βάρος θα κατεβαίνει. Ετσι το ψάρι θα βγει μόνο του στην επιφάνεια ή θα σηκωθεί από τον βυθό. Αυτός είναι ο λόγος που ονομάζεται μέθοδο του ασανσέρ.

Μπορείτε να κατεβάσετε περισσότερα από ένα δολώματα χρησιμοποιώντας και άλλες αρματωσιές.

Αν είναι βαθιά το σημείο που θα ψαρέψετε θα πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι αρκετά κουραστικό να ανεβάσετε την αρματωσιά στη βάρκα ειδικά αν υπάρχει ψάρι.

Στα σημεία που είναι περάσματα για τα ψάρια μπορείτε να κατεβάσετε 2 και 3 αν αντέχεται και 4 αρματωσιές.

Το ψάρεμα με μπιτόνι είναι κάτι σαν καθετή με μεγάλα δολώματα που στοχεύει σε μεγάλα ψάρια. Ανάλογα την εποχή και το πού βρίσκονται τα ψάρια θα επιλέγετε και τις περιοχές που θα ψαρέψετε. Τα δολώματα ανά περίπου 1 ώρα θα τα ανεβάζετεγια να τα ελέγξετε.

Αν είναι ζωντανά μπορεί κάποιο ψάρι να τα σκοτώσει και να μην πιαστεί στα αγκίστρια.

Υπάρχει και αυτή η περίπτωση. Το πιο πιθανό είναι να δείτε το μπιτόνι να βουλιάζει και να κινείται στην επιφάνεια τις θάλασσας

Ψάρι είναι!!!!!!!!!!!!. Μην πανικοβληθείτε. Μαζέψτε με τον γάντζο το μπιτόνι και βεβαιωθείτε ότι το ψάρι είναι καρφωμένο και τραβάει και αρχίστε να μαζεύετε.

Αν κάποιες στιγμές τραβάει δυνατά μην προσπαθήσετε να του αποδείξετε ότι είστε πιο δυνατός.

Αφήστε ελεγχόμενα την πετονιά να γλιστρήσει μέσα από το χέρι σας. Επαναλάβετε όσες φορές χρειαστεί. Με τον τρόπο αυτό θα κουράσετε το ψάρι και θα βγει πιο εύκολα στη βάρκα.

Σε διαφορετική περίπτωση αν βάλετε πολλή δύναμη για να κοντράρετε το ψάρι φέρνετε στα όρια την αρματωσιά σας και μπορεί κάποιος κόμπος να κόψει.

Το αποκορύφωμα στο ψάρεμα είναι όταν δίνεται η μάχη με το ψάρι. Ειδικά όταν αυτό το κάνουμε με τα χέρια.

Καλή επιτυχία.

Kείμενο - Φωτογραφίες: Kώστας Σοφοκλέους

Πηγη ethnos