Η εξέλιξη στους μηχανισμούς ψαρέματος είναι ραγδαία. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες που κατασκευάζουν μηχανισμούς παρουσιάζουν συνεχώς νέα μοντέλα με βελτιωμένα τεχνικά χαρακτηριστικά και καινοτομίες που συντελούν στο να κάνουν ευκολότερη τη χρήση τους. Υπάρχουν οι εταιρείες που σχεδιάζουν, μελετούν και εξελίσσουν.Οι εταιρείες που βασίζουν την παραγωγή τους σε μηχανισμούς που διαχρονικά έχουν αποδείξει την αξιοπιστία τους και, τέλος, οι εταιρείες που γενικότερα αντιγράφουν χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προσφέρουν και την ποιότητα των μηχανισμών που αντιγράφουν. Οι μηχανισμοί ψαρέματος χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Είναι οι μηχανισμοί οριζόντιου τύμπανου και οι μηχανισμοί κάθετου τύμπανου. Ονομασίες για τις δύο κατηγορίες μηχανισμών υπάρχουν αρκετές και ενδεχομένως μερικές φορές να μπερδεύουν τους καταναλωτές. Οι περιγραφές σε οριζόντιου και κάθετου τύμπανου είναι οι ευκολότερες και οι πιο κατανοητές από την πλειονότητα των ψαράδων. Για την τεχνική του μολυβιού-φύλακα οι κατάλληλοι μηχανισμοί είναι αυτοί του οριζόντιου τύμπανου. Στην κατηγορία αυτή έχουμε δύο υποκατηγορίες που έχουν να κάνουν με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μηχανισμών και το πώς λειτουργούν. Η πρώτη διαχωρίζει τους μηχανισμούς σε εκείνους που τα φρένα τους ρυθμίζονται με περιστροφικό χειριστήριο (φρένα-αστέρι ή ξενιστή star drag). Και οι μηχανισμοί που ο χειρισμός των φρένων γίνεται με διακόπτη που μετακινείται ανάλογα ρυθμίζοντας τα φρένα (lever drag). Η δεύτερη κατηγορία διαχωρίζει τους μηχανισμούς σε μονής ή διπλής ταχύτητας. Οι μηχανισμοί μονής ταχύτητας διαθέτουν σταθερή σχέση μετάδοσης και οι μηχανισμοί διπλής ταχύτητας δίνουν τη δυνατότητα στον ψαρά να επιλέξει ανάμεσα σε δύο σχέσεις μετάδοσης ποια είναι η κατάλληλη ανάλογα την περίσταση. Σχέση μετάδοσης στους μηχανισμούς είναι το με ποια ταχύτητα περιστρέφεται η μπομπίνα σε σχέση με την περιστροφή τις μανιβέλας. Στους περισσότερους μηχανισμούς υπάρχει σε κάποιο σημείο επάνω τους η ένδειξη ratio που συνοδεύεται από κάποιους αριθμούς. Οι αριθμοί αυτοί (ένας για τους μηχανισμούς μονής ταχύτητας και δύο για τους μηχανισμούς δύο ταχυτήτων) υποδηλώνουν το ποια είναι η σχέση περιστροφής. Ενα παράδειγμα θα βοηθήσει ώστε να γίνει πιο κατανοητό.Αν σε έναν μηχανισμό μονής ταχύτητας δούμε την ένδειξη ratio 1/6 αυτό σημαίνει ότι για κάθε ολόκληρη περιστροφή της μανιβέλας η μπομπίνα κάνει 6 περιστροφές. Σε μηχανισμούς δύο τραχυτήτων θα δούμε πάλι την ένδειξη ratio, αλλά θα συνοδεύεται από δύο νούμερα που υποδηλώνουν το ποιες σχέσεις μετάδοσης υπάρχουν ανάλογα την ταχύτητα που έχουμε επιλέξει. Σε ορισμένες εταιρείες υπάρχουν στοιχεία που αναφέρουν το πόσα μέτρα ή πόδια μαζεύονται στην μπομπίνα με μια ολόκληρη περιστροφή τις μανιβέλας. Με τα φρένα στους μηχανισμούς γενικότερα επικρατεί σύγχυση στην αγορά. Οι περισσότεροι κατασκευαστές αναγράφουν (αν το αναγράφουν) το μέγιστο των φρένων (max drag) που μπορεί να αποδώσει ο μηχανισμός σε λίβρες ή κιλά. Στους μηχανισμούς lever drag υπάρχει η δυνατότητα τα φρένα να ρυθμιστούν και να προρυθμιστούν. Αυτό σαν ένδειξη αναφέρεται ως strike και max drag, δηλαδή τα φρένα που μπορούμε να προρυθμίσουμε όταν ψαρεύουμε (strike) και την ανώτερη δυνατότητα που μπορεί να προσφέρει ο μηχανισμός σε φρένα (max drag). Σε ό,τι αφορά τα φρένα μεγαλύτερη σημασία έχει το κατά πόσο αυτά μεταφέρονται ομαλά στην αρματωσιά μας και όχι το πόση δύναμη έχουν. Αυτά τα λίγα κουραστικά αλλά χρήσιμα για τους μηχανισμούς. Θα βοηθήσουν τους περισσότερους να κατανοήσουν τι είναι αυτό που αγοράζουν και κατά πόσο είναι κατάλληλο για τη χρήση που το αγοράζουν. Για την τεχνική του μολυβιού-φύλακα οι πιο κατάλληλοι μηχανισμοί είναι αυτοί με lever drag. Είναι ακριβότεροι από τους μηχανισμούς με star drag αλλά προσφέρουν περισσότερα και χρήσιμα για το συγκεκριμένο ψάρεμα. Το σημαντικότερο είναι ότι διαθέτουν προρύθμιση. Δίνουν τη δυνατότητα να ρυθμίσουμε τα φρένα στο straik ανάλογα το βάρος του μολυβιού, τα μέτρα που ψαρεύουμε και το πόσα φρένα χρησιμοποιούμε στο κάρφωμα. Οι μηχανισμοί με star drag είναι εξίσου καλοί αλλά δεν διαθέτουν προρύθμιση. Για την επιλογή του μηχανισμού τα κριτήρια είναι με σειρά. Η ποιότητα των φρένων και πώς αυτά μεταδίδονται στην αρματωσιά μας. Η δυνατότητα σε φρένα συγκριτικά με τις δυνατότητες που έχει το καλάμι. Το μέγεθος, το βάρος, η χωρητικότητα της μπομπίνας, η εγγύηση που καλύπτονται και η επάρκεια σε ανταλλακτικά. Οι περισσότεροι εντυπωσιάζονται από τη δύναμη του μηχανισμού σε φρένα και αγοράζουν με αυτό το κριτήριο. Αυτό εκτός του ότι τις περισσότερες φορές προσθέτει βάρος και όγκο στον εξοπλισμό μπορεί να αποβεί και μοιραίο γιατί σε μια μάχη με ψάρι αν τα φρένα ξεπεράσουν την αντοχή του καλαμιού, το καλάμι θα σπάσει. Αναφέραμε ότι το κατάλληλο καλάμι για φύλακα είναι έως 30 λίβρες. Μπορεί να είναι 10-25,15-30 η και 30-50 (σε πολύ εξειδικευμένες περιπτώσεις). Ανάλογα τις δυνατότητες του καλαμιού θα πρέπει να επιλέγουμε και τον μηχανισμό. Αν έχουμε καλάμι 15-30 λιβρών, ο μηχανισμός σε max drag δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 30 λίβρες φρένα. Ετσι ακόμα και στην ακραία περίπτωση του να βάλουμε όλα τα φρένα που έχει ο μηχανισμός δεν θα υπάρχει κίνδυνος για το καλάμι. Με την προρύθμιση μπορούμε να ρυθμίσουμε τα φρένα που επιθυμούμε να έχει ο μηχανισμός στη θέση straik. Συνήθως τα φρένα στη θέση αυτή ρυθμίζονται γύρω στα 3 κιλά (7 λίβρες περίπου).Είναι αρκετά για να μπορέσουμε να καρφώσουμε και παράλληλα να δώσουμε τη μάχη με το ψάρι. Αν για κάποιο λόγο χρειάζονται παραπάνω τότε μετακινούμε τον μοχλό των φρένων από τη θέση straik προς τη θέση max drag. Ολοι οι μηχανισμοί δεν είναι ίδιοι ποιοτικά, γι' αυτό και υπάρχουν διαφορετικές τιμές στην αγορά. Τα ρουλεμάν που έχουν, η ποιότητα των υλικών, η ποιότητα των φρένων καθορίζουν την τιμή τους. Οι μηχανισμοί lever drag δύο ταχυτήτων προσφέρουν τη δυνατότητα στον ψαρά ανάλογα το βάθος, το μέγεθος του ψαριού, αλλά και τη δυναμικότητά του να επιλέγει με ποια ταχύτητα θα ανακτήσει την αρματωσιά του. Χαμηλή ή υψηλή ταχύτητα. Οι μηχανισμοί με δύο ταχύτητες είναι ακριβότεροι από τους μονοτάχυτους. Λογικό γιατί είναι πιο πολύπλοκοι. Αν θέλετε να αγοράσετε έναν μεσαίου οικονομικά προϋπολογισμού μηχανισμό προτιμήστε μονοτάχυτο. Οι μηχανισμοί με δύο ταχύτητες για να δουλεύουν σωστά πρέπει να είναι πολύ καλής ποιότητας. Πράγμα που σημαίνει ότι είναι και ακριβοί. Η σχέση μετάδοσης στους μηχανισμούς καθορίζει και το αν αυτοί είναι γρήγοροι ή αργοί. Για την τεχνική του φύλακα μηχανισμοί με ταχύτητες από 1/4 έως 1/6 είναι κατάλληλοι. Στους διτάχυτους οι επιλογές είναι πιο περιορισμένες γιατί συνήθως βγαίνουν στάνταρ οι δύο διαφορετικές σχέσεις μετάδοσης που έχουν. Προσοχή στους μηχανισμούς δύο ταχυτήτων στο να μην επιλέξετε κάποιον που και οι δύο σχέσεις μετάδοσης είναι αργές. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι για ψάρεμα συρτής μεγάλων ψαριών (τόνοι, ξιφίες κ.ά.). Εκτος του ότι είναι ογκώδεις, με μεγάλο βάρος, είναι ακατάλληλοι για να συνδυαστούν με τα καλάμια που χρησιμοποιούμε για φύλακα. Η χωρητικότητα της μπομπίνας είναι σημαντική παράμετρος για την επιλογή του μηχανισμού. Συνήθως επάνω στον μηχανισμό αναγράφεται το πόσα μέτρα χωράει η μπομπίνα. Η αναφορά είναι σε πετονιά. Αν για παράδειγμα γράφει 25/250, αυτό σημαίνει ότι στην μπομπίνα χωράνε 250 μέτρα πετονιά που η αντοχή τις είναι 25 λίβρες. Οι πετονιές με αντοχή 25 λίβρες έχουν διάμετρο από 0.35 έως 0.45 χιλιοστά. Αντίστοιχα σε νήμα αντοχής 25 λιβρών, η διάμετρος είναι από 0.12 έως 0.20 χιλιοστά. Υπάρχουν εταιρείες που αναφέρουν τη χωρητικότητα σε πετονιά και νήμα, έτσι είναι ευκολότερο να δείτε πόσα μέτρα νήμα χωράει η μπομπίνα του μηχανισμού. Υπάρχουν μηχανισμοί που διαθέτουν οδηγό για την κατανομή του νήματος στην μπομπίνα. Καλός ο οδηγός αλλά δεσμευτικός σε ό,τι αφορά το μέγεθος του στριφταριού που θα χρησιμοποιήσουμε για να ενώσουμε το νήμα με το παράμαλλο. Αν είναι μεγάλο το στριφτάρι, δεν θα μπορεί να περάσει από τον οδηγό για να τυλίξουμε το παράμαλλο στην μπομπίνα. Τα μικρά σε μέγεθος στριφτάρια δεν έχουν την απαραίτητη αντοχή. Μια τελευταία συμβουλή για την επιλογή μηχανισμού καλαμιού. Φροντίστε το σύνολο (καλάμι, μοτέρ) να συνδυάζεται αρμονικά. Το ζύγισμα σε ένα καλάμι που θα κρατάμε αρκετές ώρες στα χέρια μας φορτωμένο με βαρύ μολύβι είναι σημαντική παράμετρος. Μην εντυπωσιάζεστε από τη δύναμη των φρένων. Σημασία δεν έχει το πόσα φρένα έχει ένας μηχανισμός, αλλά το πώς τα βγάζει.
Νήμα
Η χρήση νήματος στην τεχνική του μολυβιού-φύλακα είναι μονόδρομος. Η ελαστικότητα που έχει η πετονιά δεν βοηθάει στο να αντιληφθούμε τα χτυπήματα των ψαριών ούτε στο να καρφώσουμε. Τα νήματα προσφέρουν πολύ καλύτερη αίσθηση, σχεδόν μηδενική ελαστικότητα, μεγαλύτερη αντοχή αναλογικά με τη διάμετρό τους και μεγαλύτερη διάρκεια στον χρόνο. Σήμερα υπάρχουν πολλά και καλά νήματα στην αγορά. Νέα υλικά, νέες τεχνολογίες και βελτιωμένα τεχνικά χαρακτηριστικά. Το ποιο είναι το καλύτερο αποτελεί θέμα συζήτησης που δεν θα τελειώσει ποτέ. Εως ότου προλάβουν οι ψαράδες να βγάλουν τα συμπεράσματά τους έρχεται ένα νέο προϊόν στην αγορά για να αρχίσουν οι συζητήσεις πάλι από την αρχή. Στα νήματα υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά που εξετάζουμε όταν θέλουμε να επιλέξουμε. Η διάμετρος και η αντοχή τους σε λίβρες ή κιλά. Υπάρχουν και άλλα αρκετά. Οπως το υλικό ή τα υλικά που είναι κατασκευασμένα. Το από πόσες ίνες αποτελούνται κ.ά. Χρήσιμα όλα και όσο μπορεί ο καθένας να τα γνωρίζει τόσο το καλύτερο. Για τους πιο ψαγμένους όλα έχουν τη σημασία τους. Στην πλειονότητά τους, όμως, οι ψαράδες δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν τα υλικά, τις αντοχές τους, τα προτερήματα ή τα ελαττώματά τους. Μια ανάλυση για το με ποια κριτήρια επιλέγουμε το νήμα σε διάμετρο και αντοχή θα είναι χρήσιμη. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα καλάμι 15-30 λιβρών και έναν μηχανισμό με φρένα στο max drag 25 η 30 λίβρες. Το νήμα θα πρέπει να έχει αντοχή τουλάχιστον 30% μεγαλύτερη. Άρα 30 λίβρες επί 30% = 39 λίβρες. Αυτό γιατί πάντα υπολογίζουμε ότι στον κόμπο η αντοχή μειώνεται περίπου κατά 30% τουλάχιστον. Ενα νήμα με αντοχή 40 λιβρών είναι σε θέση να μας καλύψει ακόμη και αν φτάσουμε τα εργαλεία που ψαρεύουμε στα όριά τους. Αν συνυπολογίσουμε τη φθορά με την πάροδο του χρόνου από την τριβή του νήματος στους οδηγούς, τις βλαβερές ακτίνες UV και τη θάλασσα, το ποσοστό που πρέπει να προσθέσουμε ως κριτήριο για την επιλογή νήματος αυξάνεται.Ενα νήμα με αντοχή 50 λίβρες μπορούμε να πούμε ότι υπερκαλύπτει όλα τα προαναφερόμενα. Τι είναι αυτό που μπαίνει ως φραγμός στην επιλογή αντοχής του νήματος; Η διάμετρος. Αν το νήμα μας έχει μεγάλη διάμετρο όταν ψαρεύουμε, η αντίσταση από το νερό θα κρατάει το νήμα μακριά σχηματίζοντας μεγάλη γωνία (blow back). Όσο πιο μικρή είναι η διάμετρος τόσο μικρότερη και η αντίσταση από το νερό. Συγκρουόμενα μεταξύ τους αυτά τα δύο (αντοχή, διάμετρος). Όλα εξαρτώνται από την ποιότητα του νήματος. Υπάρχουν νήματα με διάμετρο 0.25 που έχουν αντοχή 50 λίβρες και νήματα με διάμετρο 0.35 χιλιοστά που έχουν αντοχή 50 λίβρες. Σημασία έχει οι εταιρείες να αναγράφουν τη σωστή διάμετρο στο νήμα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η αναγραφόμενη διάμετρος δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική. Ανάλογα τη χωρητικότητα της μπομπίνας του μηχανισμού θα επιλέξουμε το πόσα μέτρα θα είναι το νήμα που θα βάλουμε. Σε κάποιους μηχανισμούς η μπομπίνα παίρνει πολλά μέτρα (800, 900 κ.ά.), δεν είναι ανάγκη να βάλουμε τόσο πολλά μέτρα ακριβού νήματος. 250 έως 400 μέτρα ανάλογα τα βαθύ που ψαρεύουμε είναι υπεραρκετά. Συνήθως χρησιμοποιούμε 250 με 300 μέτρα νήμα. Για να μη μείνει μεγάλο κενό στην μπομπίνα λόγω μικρού όγκου που καταλαμβάνει το νήμα μπορούμε αρχικά στην μπομπίνα να τυλίξουμε πετονιά και μετά το νήμα. Για να τυλίξουμε σωστά το νήμα στην μπομπίνα μπορούμε, αν δεν έχουμε βοήθεια από κάποιον για να κοντράρει το νήμα ώστε να τυλίγεται σφιχτά στην μπομπίνα, να δέσουμε ένα βαρίδι στο νήμα, να το ξετυλίξουμε όσο κινείται το σκάφος με ταχύτητα τουλάχιστον 3 κόμβους σε βαθιά νερά, να δέσουμε την άκρη του στην μπομπίνα και μετά να το τυλίξουμε μαζεύοντάς το με τον μηχανισμό. Με τον τρόπο αυτό θα τυλιχτεί σωστά στην μπομπίνα.
Kείμενο - Φωτογραφία: Kώστας Σοφοκλέους
Πηγη ethnos
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου