Αφιέρωμα στα θαλασσινά εργαλεία του χθες

Πριν από δεκάδες χρόνια, οι γηραιοί ψαρομάστορες ψάρευαν με τον δικό τους τρόπο, με τις δικές τους τεχνικές. Τα εργαλεία ήταν λίγα και ο κόπος μεγάλος. Όμως, ακόμη και σήμερα, εμείς οι νεότεροι ερασιτέχνες ψαράδες προσπαθούμε να μιμηθούμε αυτές τις τότε τακτικές με τους σύχρονους πλέον εξοπλισμούς, αν και σήμερα το μειονέκτημα είναι μεγάλο γιατί απλά τα ψάρια είναι λιγοστά. Παραδοσιακά, λοιπόν, ψαρέματα σήμερα και παρακάτω εκθέτω ορισμένα ψαρευτικά εργαλεία της περασμένης γενιάς, για να γνωρίσουμε και εμείς με ποιον τρόπο οι παλαιότεροι γέμιζαν άφθονα το καλάθι τους.
Εικόνα 1(1): καλαμίδι λεπτό, Ινδικό. Τότε, οι παλιοί ψαράδες το βρίσκανε στα περιβόλια της Κηφισιάς. Λένε ότι κάποιοι φυτεύανε ακόμη και στην αυλή τους. Το καλαμίδι αυτό το έκοβαν σε τρία κομμάτια, τα οποία μετά τα συνέδεαν με μπρούτζινους σωλήνες (το τρίσπαστο καλάμι του σήμερα).
Το αρμίδι(2): (αρματωσιά) αποτελείτο από τρίχα αλόγου ή υδραίικο σπάγκο. Πολλές φορές, για την κατασκευή του χρησιμοποιούσαν και από τα δύο είδη.
Σαλαγκιά (3,4): δεν υπάρχει και μεγάλη διαφορά από τις σύχρονες σαλαγκιές του εμπορίου.
Φελάρια(2):  χειροποίητοι φελλοί που οι παλιοί τους έφτιαχναν μόνοι τους. Για τη λείανσή τους χρησιμοποιούσαν ξυλόλιμα και μετά τα έτριβαν με λεπτό γυαλόχαρτο. Στη μέση χάραζαν μια σχισμή για να περνάει η πετονιά και την περνούσαν δύο βόλτες γύρω από το φελλό, ενώ μια καρφίτσα περνούσε εγκάρσια, ώστε να μην αφήνει την πετονιά να ξετυλιχθεί. Άλλοι έκαναν τρύπα από το πάνω μέρος του φελλού μέχρι και κάτω, όπου περνούσαν σπίρτο ή φτερό για να κρατάει την πετονιά στο επιθυμητό βάθος. Κάτι αντίστοιχο υπάρχει και σήμερα.
Στην εικόνα 2 βλέπουμε διάφορους παραδοσιακούς χειροποίητους φελλούς.
Εικόνα 3 (1,2): βλέπουμε τις κουβαρίστρες, όπως συνήθιζαν να λένε οι παλιοί, ευρωπαϊκοί. Τότε ήταν είδος πολυτελείας και λίγοι ήταν αυτοί που είχαν στη διάθεσή τους τέτοια εργαλεία. Στην ίδια εικόνα βλέπετε με ποιον τρόπο έφτιαχναν τις θηλιές επάνω στο καλάμι, ώστε να μην μπερδεύεται η πετονιά. Κάτι αντίστοιχο σήμερα είναι οι οδηγοί (δακτυλίδια) Εικόνα 3(6).
Στην Εικόνα 3 (3) βλέπουμε ένα πολύ παλιό εργαλείο που λέγεται πλεκτική μηχανή τρίχας. Με αυτό το εργαλείο συνήθως έπλεκαν τις τρίχες αλόγου, όπως τα συρματόσχοινα σήμερα, και με αυτόν τον τρόπο επιτύγχαναν ανθεκτικές πετονιές του τότε καιρού.
Εικόνα 3 (4,5): απεικονίζει έναν τρόπο με τον οποίο οι παλιοί ξεφώλιαζαν τους ροφούς από τα θαλάμια τους. Με τις κουλούρες αυτές κτυπούσαν τη μούρη του ψαριού με δύναμη, ώστε αυτό να αναγκαστεί να βγει από το θαλάμι του. Εάν η κουλούρα δεν χωρούσε στο θαλάμι, τότε χρησιμοποιούσαν μια σιδερένια σωλήνα που την καλουμάρανε με τη βοήθεια υδραίικου σπάγκου και με την ορμή που είχε η σωλήνα αυτή τρόμαζε το ψάρι και αυτό έβγαινε από τη φωλιά του.  
Εικόνα 3 (7): ο κύλινδρος της κουβαρίστρας. Κάτι αντίστοιχο σήμερα είναι η πομπίνα της μηχανής μας.
Εικόνα 4 (1): χειροποίητο τσαπαρί με ολόκληρο φτερό γλάρου.
Εικόνα 5 (1): βλέπουμε έναν πολύ παλιό τρόπο τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι παλιοί ψαροκαπετάνιοι για να βγάζουν τη βάρκα τους έξω από το νερό. Όπως βλέπετε, τα εργαλεία ήταν μια τροχαλία με δύο η τρία φαλάγγια (κατρακύλια). Το παλαμάρι αγκάλιαζε την καρίνα και δεν το έδεναν από το χαλκά της πλώρης, γιατί έλεγαν ότι με αυτόν τον τρόπο κατέβαζαν την πλώρη προς τα κάτω, με αποτέλεσμα η καρίνα να μη γλιστράει στα φαλάγγια. Σήμερα, τι να λέμε, σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα.

Πηγη waterboys

Σχόλια